na czułości nie wypada sobie pozwalać przy ludziach

- co z niego za dziwny człowiek what a strange person he is

- była dobrym człowiekiem she was a good person

- na świecie żyje ponad pięć miliardów ludzi there are over five thousand million people in the world

- na plaży leżało dwoje ludzi two people were lying on the beach

- łabędzie przyzwyczaiły się do ludzi the swans have grown accustomed to people

- Konstytucja gwarantuje przestrzeganie praw człowieka the Constitution guarantees the observance of human rights

- owszem, grzeszymy, w końcu jesteśmy tylko ludźmi we sin, it’s true – after all we’re only human

- nie jesteś godny miana człowieka you don’t deserve to be called human

- człowiek pierwotny/cywilizowany primitive/civilized man

- człowiek z ulicy the (ordinary) man in the street

- święto ludzi pracy a workers’ holiday

- stary/starszy człowiek an old/elderly man

- dwóch ludzi wniosło szafę na drugie piętro two men carried the wardrobe up to the second floor

- młody człowieku, ustąp miejsca give up your seat, young man, will you?

- być (prawdziwym) człowiekiem to be a (really) decent person

- wyrosnąć na człowieka to grow up to be a decent person

- okazać się a. pokazać się człowiekiem to prove to be a. show oneself to be a decent person

- wyjść na ludzi to do well (for oneself a. in life)

- zrobić z kogoś człowieka to make a man (out) of sb

- wojsko zrobi z niego człowieka the army will make a man (out) of him

- pokierować a. wykierować a. wyprowadzić kogoś na człowieka a. na ludzi to bring sb up to be a decent person

- matka wychowała nas na ludzi mother brought us up well

- będą z niego/niej ludzie he/she’ll do well in life

- wielki człowiek a great man

- znał wielu ludzi prezydenta he knew many of the president’s people a. men a. aides

- zostaw ją, to nasz człowiek leave her alone, she’s one of us

- musieliśmy wziąć paru ludzi, sami nie dawaliśmy rady we had to hire some men: we couldn’t manage on our own

- przyjął człowieka do pomocy he hired a worker to help him

- człowiek cały dzień haruje, i po co? you work like the clappers all day, and what for?

- człowiek całe życie się uczy you never stop learning (in this life)

- człowieku, zastanów się, co to ma być? come on, man, what are you playing at?

- wytrawny rum, człowieku, co za smak dry rum, mate, there’s nothing like it

- ludzie mówią, że jest bardzo bogaty they a. people say he’s very rich

- nie zależało mu, co ludzie powiedzą he didn’t care what people would say

- na czułości nie wypada sobie pozwalać przy ludziach you shouldn’t show affection in public

- u nas w firmie ludzie nie lubią żadnych zmian the people in our company don’t like change

- ludzie nie pójdą na to, będzie strajk the workers/men won’t agree to that – there’ll be a strike

- □ biały człowiek Antrop. Caucasian

- człowiek jaskiniowy Antrop. caveman

- człowiek kopalny Antrop. fossil man

- człowiek neandertalski Antrop. Neanderthal (man)

- człowiek śniegu (the) yeti, (the) Abominable Snowman

■ człowiek czynu a man/woman of action

- człowiek gór a highlander

- człowiek honoru a man of honour

- człowiek interesu a man of business, a business person

- człowiek lasu a woodsman

- człowiek renesansu a Renaissance man

- człowiek z głową a smart one pot.

- człowiek z krwi i kości (only) flesh and blood

- być podobnym do ludzi pot. to look decent, to look halfway human pot.

- ogarnij się trochę i umaluj, żebyś była podobna do ludzi tidy yourself up a bit and put some make-up on, so you look halfway human

- ksiądz też człowiek, może zgrzeszyć priests are human too, and occasionally they sin

- robić coś jak człowiek pot. to do sth properly

- nareszcie wyspałam się jak człowiek I’ve finally had a proper night’s sleep

- zachowuj się jak człowiek behave yourself (properly); try and act like a human being pot.

* * *

* * *

Voc. -u l. - cze pl. ludzie Gen. ludzi Ins. ludźmi

1. antrop. human being ( Homo sapiens); człowiek pierwotny primitive man; człowiek jaskiniowy cave man; człowiek neandertalski Neanderthal man; człowiek epoki bronzu Bronze man; biały człowiek white man.

2. (= osoba) person, individual; swój człowiek friend, my/our man; szary człowiek the man in the street; zwykły człowiek everyman; człowiek bez znaczenia nobody, nonentity; człowiek z ludu man of the people; dobry człowiek good person; święty człowiek holy man, man of God; człowiek gruboskórny thick-skinned person; człowiek interesu businessman; człowiek bezwartościowy no-good; człowiek czynu man of action, doer; człowiek sukcesu achiever, hot shot; człowiek śniegu Abominable Snowman, Yeti; człowiek starej daty mossback; człowiek-orkiestra one-man band; człowiek z krwi i kości flesh and blood; błąd człowieka human error; prawa człowieka human rights; upadek człowieka the Fall of Man; ani się człowiek obejrzy before one knows; być człowiekiem be human; jestem człowiekiem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce I am a human l. man and nothing that's human can be l. is alien to me; człowiek strzela, Pan Bóg kule nosi man proposes, God disposes; człowiek uczy się przez całe życie you never stop learning, live and learn; góra z górą się nie zejdzie, ale człowiek z człowiekiem tak friends may meet but mountains never greet; niewłaściwy człowiek na niewłaściwym miejscu a round peg in a square hole; okazać się człowiekiem prove human; człowieku nie irytuj się don't get irritated; człowiek boże igrzysko man, the plaything of God; nie ma ludzi niezastąpionych nobody is irreplaceable; nie samym chlebem człowiek żyje man does not live on bread alone; człowiek człowiekowi wilkiem man is a wolf to (his fellow-)man, one man preys on another.

3. pot. (= ja, każdy, ktokolwiek) one, you; nie dadzą człowiekowi spokoju they won't let a fellow be.

4. (= dorosły) adult, grown-up.

5. pot. (= robotnik, pracownik) worker; nająć człowieka do kopania studni hire a worker l. sb to dig a well.